ZŁOTY PODZIAŁ
Starożytni Grecy, w swej manii opisywania wszystkiego za pomocą reguł matematycznych, postanowili znaleźć idealną proporcję za pomocą której mogliby określić piękno. I wyszło im, że najlepszy jest stosunek 2:3.
Jak to się ma do kompozycji obrazu? Obraz dzielony jest na 9 części za pomocą czterech prostych rozmieszczonych w równych odstępach. Na przecięciu prostych tworzą się tzw. "mocne punkty" w których to powinien znaleźć się filmowany obiekt który jest w tym ujęciu najważniejszy.
Powszechnie stosowaną zasadą jest pozostawianie przed filmowaną postacią 2/3 powietrza. Zgodnie z tą zasadą postać na ilustracji poniżej patrzy w prawo. Widz spodziewa się że rozwój akcji związany jest właśnie z tym kierunkiem przy czym patrzenie w stronę gdzie jest więcej przestrzeni jest dla widza naturalne.
Gdyby postać na rysunku patrzyła w lewo mając "powietrze" po prawej widz spodziewałby się, że ktoś lub coś pojawi się w pustej części kadru aby go zrównoważyć. Taki kadr nie jest błędem o ile faktycznie wprowadzimy tam kogoś.
Linie podziału określają dynamikę kadru.
Kadr skomponowany wg takiego podziału jak na rysunku powyżej jest absolutnie pozbawiony dynamiki - linie podziału są równe przez co wzajemnie się znoszą. Stosowanie takiego kadru nie jest błędem samym w sobie jednak użycie go np. w typowej scenie dialogowej nie da pożądanego efektu. Często stosowany jest w westernach Sergio Leone - w sekwencjach poprzedzających konfrontację jako element budowania napięcia. Sama w sobie jednak taka kompozycja jest najmniej ciekawa.
Krótko: asymetria tworzy napięcie, symetria jest nijaka.
--------------------------
CIĘŻAR, RÓWNOWAGA, DYNAMIKA
Kompozycja to nie tylko aktor ustawiony w odpowiednim miejscu. Na obraz składają się plamy i linie. Barwy posiadają tzw. ciężar który wraz z rozmieszczeniem ich na obrazie decyduje o równowadze kompozycji oraz jej dynamice. Barwy ciepłe są cięższe od zimnych. Obiekty ciemne wydają się cięższe od jaśniejszych (ciężar tonalny)
Przedmioty duże są obierane jako cięższe niż mniejsze. Przedmioty jasne (białe) dzięki zjawisku halacji robią wrażenie większych niż w rzeczywistości.
Komponując kadr należy brać pod uwagę np. kolory tła i kostiumu aktora - nie powinny być takie same aby nie zlewał się e sobą. Pamiętać należy o cieniach i światłach.
Kadr powinien być odpowiednio zagospodarowana tak aby unikać pustych przestrzeni lub przeładowania elementami.
Od wspomnianych reguł jest jeden istotny wyjątek a mianowicie postać ludzka, która w przypadku gdy obraz nie zawiera wyraźnego "mocnego punktu", sama staje się "mocnym punktem" gdyż automatycznie przyciąga uwagę.
-------------------------
KOMPOZYCJA ZAMKNIĘTA I OTWARTA
Kompozycja zamknięta to tak skomponowany obraz który stanowi zamkniętą całość. Wszystkie elementy potrzebne do zrozumienia treści są widoczne. Zaś kompozycja otwarta przedstawia jedynie określony fragment rzeczywistości której reszta pozostaje w sferze domysłów.
Rysunek A jest przykładem kompozycji zamkniętej - jeden człowiek celuje do drugiego, który trzyma ręce w górze. Rysunki B i C to przykłady kompozycji otwartej: domyślamy się lub wiemy dlaczego i w kogo celuje postać na rysunku B jak również domyślamy się, że ktoś grozi bronią postaci na rysunku B skoro trzyma ręce w górze.
-------------------
KIERUNEK
Ponieważ naturalnym dla człowieka (z kręgu kultury zachodu przynajmniej) jest czytanie od lewej do prawej tak i obraz filmowy "czytany" jest w ten sposób. Za naturalne przyjmujemy np. ujęcie człowieka idącego z lewej do prawej. Takie ujęcie jest "spokojne". Jeśli człowiek ten będzie szedł z prawej do lewej, nasz podświadomy porządek zostanie zakłócony. Ujęcie dzięki samemu tylko kierunkowi zyska pewien niepokój. Twarz zwrócona w lewo naznaczona zostaje w ten sposób pewną agresją, dążeniem do konfrontacji podczas gdy patrząca w prawo wydaje się o wiele spokojniejsza. Dlatego właśnie kiedy w finale główny bohater odchodzi w stronę zachodzącego słońca to ten zawsze jest po prawej stronie ekranu. Wspinaczkę na górę można pokazać dwojako: z lewa na prawo jeśli ujęcie przedstawia turystę uprawiającego ulubione hobby lub z prawa na lewo jeśli pokazujemy kogoś dla kogo wspinaczka jest wyzwaniem i stanowi istotny element dramaturgiczny.
Tak sobie czytam i dochodzę do wniosku, że warto by było rozdzielić pojęcie "złotego podziału" i "trójpodziału".
OdpowiedzUsuńZ powyższego tekstu wynika, że trójpodział to złoty podział co nie jest prawdą. Trójpodział jest tylko pewnym uproszczeniem złotego podziału. Złoty podział zakłada, że jeżeli odcinek podzielimy na dwa mniejsze (nazwijmy je a i b), to mocny punkt wypada w stosunku, gdzie a/b=b/(a+b). W przybliżeniu jest to mniej więcej tak a:b=1:1,618
Trójpodział jest nieco łatwiejszy w zastosowaniu i o wiele bardziej rozpropagowany.
Pozdrowienia od wiernego czytelnika. :)
dziekuje za pomoc :D
OdpowiedzUsuń